Op bedrijventerrein De Waterlaat in Bergeijk hebben ondernemers, de Gemeente Bergeijk en het Kempisch Ondernemers Platform (KOP) in 2023 de krachten gebundeld om een steeds urgenter probleem aan te pakken: netcongestie. Door de beperkte capaciteit van het elektriciteitsnet wordt het voor bedrijven steeds moeilijker om te groeien of te investeren in duurzame oplossingen. Dit remt niet alleen hun ambities, maar ook de economische ontwikkeling van de regio. Om dat te voorkomen is een gezamenlijk project gestart met als doel een collectieve en toekomstbestendige oplossing: de oprichting van een lokale Energy Hub.
Fase I: Van intentie naar implementatie
Het probleem voor bedrijven zijn de individuele grenzen op een gezamenlijk net. Elk bedrijf op De Waterlaat heeft een individuele overeenkomst met netbeheerder Enexis over de maximale hoeveelheid stroom die het mag afnemen. Daarvoor betalen de bedrijven maandelijks een vergoeding. Als een bedrijf incidenteel meer verbruikt dan afgesproken ontvangt het een waarschuwing. Hoewel zulke pieken zelden voorkomen en vaak slechts enkele minuten per jaar duren, leidt dit toch tot onzekerheid bij ondernemers. Individuele overschrijdingen veroorzaken zelden direct problemen, maar als meerdere bedrijven tegelijkertijd pieken, kan het net alsnog worden overbelast. De centrale vraag werd dan ook: wat als overschrijdingen van het ene bedrijf tijdelijk kunnen worden opgevangen binnen een groep zonder het gezamenlijke maximum te overschrijden?
De oplossing die we onderzoeken is of samenwerking én slimme technologie dit probleem kunnen oplossen. Tien bedrijven bundelden hun krachten om deze uitdaging gezamenlijk aan te pakken. In fase I werd een systeem ontwikkeld dat bij elk van deze bedrijven het stroomverbruik continu meet. Op basis van deze realtime data wordt gemonitord of de totale afname van de groep binnen de afgesproken limiet blijft. Daarnaast is er een batterij geplaatst bij een van de bedrijven die, als er een piek optreedt bij afname, terug gaat leveren aan het net. Zo hebben we aan kunnen tonen dat we in een collectief ervoor kunnen zorgen dat gezamenlijke afname niet over de gezamenlijke grens heen gaat hoewel individuele bedrijven dat wel kunnen doen.
Fase II: Naar structurele samenwerking
Op basis van de succesvolle eerste fase is het KOP namens de betrokken bedrijven in gesprek gegaan met Enexis om de Energy Hub verder uit te bouwen. Door de structuur van het elektriciteitsnet en nieuwe regelgeving (waarin staat dat Energy Hubs alleen zijn toegestaan voor grootverbruikers) konden helaas enkele bedrijven niet deelnemen aan fase II. Omdat dit project voorloopt op landelijke wet- en regelgeving is in overleg met Enexis een officiële pilot gestart. Voor deze innovatieve aanpak heeft het KOP samen met partners succesvol subsidie aangevraagd bij de Provincie Noord-Brabant en de Europese Unie. De aanvraag werd vorig jaar goedgekeurd.
In deze tweede fase wordt gewerkt aan het opstellen van een gezamenlijk contract tussen de bedrijven en Enexis. Hierin worden onder andere de verantwoordelijkheden en afspraken voor het gebruik en beheer van de Energy Hub vastgelegd. Aangezien er op landelijk niveau nog geen standaardcontracten bestaan voor dit soort samenwerkingen vergt dit intensief overleg en maatwerk. Het doel is om een solide basis te leggen voor duurzame samenwerking.
Door de voortdurende ontwikkelingen en aangescherpte technische eisen is een nieuwe versie van de benodigde hardware en software ontwikkeld. Deze is sinds enkele weken operationeel. Dankzij dit systeem wordt het energieverbruik nu op secondebasis gemeten en kan het collectieve verbruik realtime worden aangestuurd. Hiermee is een belangrijke stap gezet richting een stabiele, schaalbare en toekomstbestendige Energy Hub.
Op naar duurzame en toekomstbestendige energie
Zodra de contracten zijn ondertekend starten de deelnemende bedrijven, de EMS-provider en Enexis de audit- en testfases. In deze periode moet worden aangetoond dat de hardware en software voldoen aan alle eisen voor een stabiel en betrouwbaar systeem. Het uiteindelijke doel is dat de deelnemende bedrijven extra vermogen ter beschikking krijgen zodat zij zonder beperkingen kunnen doorgroeien en hun verduurzamingsambities kunnen realiseren. Met het succes op De Waterlaat als basis hopen we in de nabije toekomst vergelijkbare Energy Hubs te realiseren op andere bedrijventerreinen in de Kempen. Zo werken we samen aan een robuust, flexibel en toekomstbestendig energiesysteem voor de hele regio.
Dit project wordt ontwikkeld samen met onze projectpartners Alius, Avans Hogeschool (MNEXT), Exide en EF solar.
Vragen of interesse
Heb je vragen over dit project of interesse in de ontwikkeling van Energy Hubs in de regio? Neem dan gerust contact op met het Kempisch Ondernemers Platform via info@hetkop.nl of rechtstreeks met Jan Rietdijk via jan@hetkop.nl.
